هنر یکی از مفاهیم مورد توجه از گذشته تا به امروز بوده است که نه‌تنها قدمتی به طول حیات بشر دارد، بلکه پیوندی عمیق و اساسی با مفاهیم دیگر فرهنگ و تاریخ برقرار کرده است.
هنر یکی از مفاهیم مورد توجه از گذشته تا به امروز بوده است که نه‌تنها قدمتی به طول حیات بشر دارد، بلکه پیوندی عمیق و اساسی با مفاهیم دیگر فرهنگ و تاریخ برقرار کرده است. این پدیده را می‌توان به گونه‌های مختلفی تقسیم کرد؛ زیرا از دید هرکس یک تعریف خاص و اساسی دارد که جنبه‌های مختلفی از خلاقیت انسان را تداعی می‌کند. قصد داریم در این مطلب علاوه‌بر ارائه یک تعریف جامع و مشخص از هنر، به تعریف این پدیده از دیدگاه بزرگان نیز بپردازیم.
هنر چیست و عوامل موثر بر آن چه چیزهایی هستند؟
برای تعریف پدیده‌ای به این بزرگی، باید چند قدم به عقب‌تر برگردیم تا چشم‌اندازی دقیق‌تر از آن پیدا کنیم. همانطور که می‌دانید، خالق انسان، یک ویژگی اساسی در بندگان خود قرار داده است و آن هم چیزی نیست جز خلاقیت. خلاقیت را نه‌تنها باید یکی از ویژگی‌های خاص انسان برشمرد، بلکه حتی می‌توان گفت که خلاقیت، مرز بین یک موجود هوشمند و یک موجود غریزه‌محور است.
وقتی بتوانیم مفهوم خلاقیت را درک کنیم، می‌توانیم درک کنیم که پدیده مذکور، یکی از نتایج خلاقیت و ذهن خلاق انسان است. در واقع برای آنکه بتوان تعریفی قابل شناخت از این پدیده ارائه کرد، باید ابتدا قوه تخیل و قدرت خلاقیت را مورد بررسی قرار داد؛ زیرا این دو عامل، تأثیر بسیار زیادی بر این پدیده و روند تکامل و شکل‌گیری آن دارند.
تعریف کامل و جامع مفهوم هنر
حالا بر این اساس می‌توان پدیده مورد بحث را بهتر درک کرده و تعریف مناسب‌تری از آن ارائه کرد. باید گفت هنر روشی است برای نشان دادن افکار، احساسات و طرز نگاه ما که خود را در قالب صوت، تصویر، متون، مجسمه‌سازی یا هر فرم دیگری ارائه می‌دهد. این پدیده دارای همان عنصر حیاتی ذکر شده یعنی خلق کردن است. هرگاه انسان تحت تأثیر احساسات و افکار خود، چیزی جذاب از خود بروز می‌دهد، می‌توان نتیجه گرفت که کار وی خلق کردن اثری است.
روح خلاق آدمی طی هزاران سال از حیات خود، همیشه در تلاش بوده تا روشی برای بیان احساسات خود به شکلی جذاب و منحصر‌به‌فرد پیدا کند و ثمره این تلاش، به‌وجود آمدن همین پدیده است که نه‌تنها خود رشد و توسعه زیادی در طول تاریخ داشته است، بلکه مفاهیمی همچون فرهنگ را نیز دستخوش تغییر قرار داده است.
هنر از نگاه بزرگان چگونه تعریف می‌شود؟
در طول تاریخ، نوابغ زیادی پا به عرصه حیات گذاشته‌اند. آن‌ها پس از به‌جا گذاشتن نام و اثر جاویدی از خود، دنیا را ترک کرده‌اند. این روال همچنان ادامه دارد و نوابغ و بزرگان در زمینه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند که هر کدام از آن‌ها، پدیده مورد بحث در این مطلب را به شکلی خاص و متفاوت تعریف کرده است.
مثلا میکل آنژ معتقد است که "اثر هنری واقعی چیزی نیست جز سایه‌ای از کمال خداوندی". در این تعریف می‌توان به وضوح دید که میکل آنژ تأثیر رابطه خالق بشر بر مخلوقات اصلی خود یعنی انسان‌ها را در نظر می‌گیرد. همانطور که در ابتدای مطلب نیز گفته شد، قوه تخیل و قدرت خلاقیت ناشی از توانی است که خداوند در اختیار انسان قرار داده است.
با این حال پابلو پیکاسو معقتد است که این پدیده، دروغی بوده که به بیان واقعیت می‌پردازد. این تعریف از نگاه یک نقاش برجسته، موضوعی عجیب و غیر قابل فهم نیست. به‌ویژه اگر درک کنیم بسیاری از نقاشان جهان، افکار دروغین خود را به یک اثر هنری وارد می‌کنند.
تعریف لئوناردو داوینچی از این مفهوم
در میان تمام تعاریف، باید زیباترین آن‌ها را از لئوناردو داوینچی دانست. وی، پدیده مورد بحث را ملکه همه دانش‌هایی می‌داند که وظیفه انتقال آگاهی به مردم جهان را دارند. این تعریف با آنچه که درباره یکی از ویژگی‌های مهم این پدیده بحث شد نیز نقاط یکسانی دارد. هدف از بروز و خلق یک اثر، ساخت و ارائه یک تصور در مورد مفهومی خاص است.
ونسان ونگوگ معتقد است که این پدیده روشی برای تحت تأثیر قرار دادن احساسات دیگران است. این تعریف ما را یک گام جلوتر برده و یک معیار دیگر نیز به استانداردهای این مفهوم می‌افزاید که چیزی نیست جز تحت تأثیر قرار دادن دیگران. در واقع اگر با خلق یک اثر که ناشی از بروز احساسات آدمی است، دیگران را تحت تأثیر قرار داد، می‌توان گفت که با مفهوم هنر روبه‌رو هستیم.
از سوی دیگر، گوته نگاه و باوری خاص‌تر دارد. وی معتقد است که چنین ابزاری برای روح انسان، لازم و حیاتی است. اگر یک روز انسان از دستاوردهای این پدیده دور بماند، به مرور روحی سرد پیدا خواهد کرد که خلاقیت را از بین برده و درگیر تنش بر سر خواسته‌های دنیوی می‌شود که در چنین حالتی باعث نسیان و فراموشی خداوند از ذهن خود می‌شود.
با مجله ایرانی آسمونی آشنا شوید
مجله آسمونی یکی از برترین وب‌سایت‌های اجتماعی ایرانی است که با گردآوری مطالب جذاب و خواندنی پیرامون موضوعات مختلفی همچون سینما، هنر، فرهنگ، تاریخ، مذهب، ورزش، تکنولوژی و ... توانسته است یادآور روزهای خوش گذشته با مجلات و نشریات ماهانه‌ای باشد که روزگاری به‌عنوان بهترین راه سرگرمی ما شناخته می‌شد.
این مجله جذاب و دوست‌داشتنی، دارای بخش‌های بسیار زیاد و متنوعی است که می‌توانید متناسب با سلایق و علایق خود، مطالب محبوب و پرطرفدار آن را مطالعه کنید. بی‌شک آسمونی چنان بزرگ و وسیع است که از خواندن مطالب آن سیر نخواهید شد. اگر می‌خواهید یادی از گذشته کنید، همین حالا به وب‌سایت این مجموعه (به آدرس asemooni.com) سری بزنید.
سخن نهایی
در این مطلب، هنر و تعاریف مختلف پیرامون آن بیان شد. بی‌شک باید این پدیده را یک قدرت الهی دانست که صرفا در خدمت بشر است و سایر مخلوقات از قدرتی برای استفاده از آن بهره‌مند نیستند. این پدیده تأثیر بسیار زیادی بر سبک افکار و زندگی بشر طی چند سال گذشته داشته است.
تلاش‌های خستگی‌ناپذیر انسان‌ها برای بهبود دادن هر جنبه از زندگی، ناشی از قدرت بی‌پایان همین قدرت متعالی است که روح خلاقیت را در آدمی زنده کرده و آن را به درجات بالایی از توان خود رسانده است. همچنین باید بزرگ‌ترین هنرمند جهان را خداوند دانست که با قرار دادن قوه تخیل و قدرت خلاقیت، چنین قدرتی را در اختیار مخلوقات خود قرار داده است.